موضوع تعزیه در ایران که لباس نیز قسمتی ازآن مبحث است از موضوعات با ارزشی است که با وجود تحقیقات ارزنده و مفید انجام شده هنوز میدان وسیعی برای پژوهش علاقه مندان در اختیار دارد و علاوه بر آن می توان یک زمینه مذهبی،ملی وتاریخی درجهت رشد و روشن شدن گوشه ای ازحوادث و دقایقی که از یک سوعبرت انگیز وازسوی دیگرافتخارآفرین هستند. گام بردارد و به عنوان یک مجموعه هنری مرکب از شعر و نثر و موسیقی و طراحی رنگ اسطوره ها و حماسه های ملی ، مذهبی و تاریخی ایران را در سطح جهان مطرح سازد.
لباس بانوان
- نقاب : یکی از اجزاء مهم لباس بانوان بود که از زیر پوشش سر بیرون می آمد و چهره شخصیت را به استثنای دو چشم او می پوشاند.
- حوریان : پارچه سفیدی را روی شبیه خوانان می کشیدند دختر بچه ها با همان لباس معمولی وارد می شوند با این تفاوت که به جای چادر شال عراقی به رنگ قرمز،آبی، سفید، سبز ریشه دار می اندازد.
مقنعه و لباس زنان حرم
قبای بلندی می پوشیدند و پارچه سیاهی به چهره می افکندند که فقط چشمها پیدا بودو چهار قدی نیز بر سر می انداختند که با دستمال مشکی از بالای پیشانی عبور داده شده و در پشت سر گره می خورد لباس خوان بانوان اهل بیت (پیراهن)
لباس مقدسین مرد
پیراهن و قبای بلندی با شلوار می پوشیدند و عبای نازکی بدوش می اندازند.
نعلین به پا می کنند در زیر عمامه و یا کلاه خود یک عرقچین به نام "طاقیه "وسط سر را می پوشاند.
در بعضی مواقع به جای عمامه از چفیه اگال استفاده می شود.
همچنین سه رنگ سبز، سفید و سیاه رنگ های اصلی لباس مقدسین را تشکیل می دهد.
- دستار: پارچه ای بود مربع شکل در رنگ ها وطرح های مختلف ونوع ساده آن از نخ و انواع گران آن از جنس ابریشم بود. رشته هایی مانند ریشه یا منگوله از کنار آن آویزان می شد دستار را مانند چارقد تا می کردند و روی سر قرار می دادند و سپس اگال را روی آن می نهادند.
- اگال : حلقه ای است از پشم شتر که به شکل لیف بافته می شود ونواری ازالیاف ابریشم دور آن می پیچند. در گذشته از لیف در خت خرما تهیه میشدو روکشی به رنگ سیاه از پشم و ابریشم داشت.
دستمال سر: درهر تعزیه دستمال چهار گوش بلندی را چنان تا می کردند که مثلثی شکل شود پس آن را روی سر قرار می دادند به نحوی که قسمت تا شده دور صورت قرار بگیرد. بعد دستمال دیگری ی را از قطر چند بارتابانده آن را دور سر می پیچند به نحوی که روی پیشانی قرار بگیرد و بعد از پشت سر کره می زدند.
لباس رزم
لباس رزمی در تعزیه شامل: کلاهخود – زره – مغفر – خفتان – جوشن - چکمه
- کلاهخود: دو نوع است شمری یا اشقیائی. ساده یا انبسائی. کلاهخود اشقیائی که از پولاد آهن به شکل نیم کره تهیه می شود و در سطح بالای آن دو میله آهنی درجلو و یکی در وسط قرار داشته و روی آن نقش زیبا کند و کاری می کردند در کنار میله آهنی در قسمت جلوی پری زیبا و بلند آویزان بود.که این پر به دو رنگ قرمز و سبز استفاده می شود در اطراف این کلاه خود به استثنای جلوی حلقه های زنجیر بافته شده آویزان بوده است.
- زره : بر دو نوع است داوودی و مسیحی
زره روی لباس پوشیده می شد و مانند پیراهن آهنی بدن را از صدمه شمشیر دشمن حفظ می کرده است. که معمولا بعداز پوشیدن زره دستمال قرمز رنگی را از روی شکم چون کمر بند به آن می بسته اند.
- مغفر: مانند زرهاز جنس فلز بوده و به شکل روسری در زیر کلاهخود وصل می شده.
- خفتان : نوعی پوشش زمان جنگ بوده است که به صورت جامه آستر دار ترکیبی از پنبه و ابریشم در مواقع جنگ زیر لباس می پوشیدند که معنای دیگر فارسی آن "لژ آکنده" می باشد.
- جوشن : نیز همان زره است با این تفاوت زره اتصال حلقه فلز است ولی جوشن مخلوطی از قطعات آهن است که برای حفاظت از بدن استفاده می شده است.
- چکمه : مهمترین پای پوش رزمی است که از جنس چرم وساق بلند است. که با گل میخ های فلزی تزئین می شود.
کلمات کلیدی:
